Báo cáo vận tải đường biển năm 2019 và 2020 – Đại dịch COVID-19 đã gây ra những làn sóng chấn động hàng hải toàn cầu và đặt nền móng cho sự chuyển đổi của ngành và các chuỗi cung ứng liên quan.
Trong báo cáo của Hội Liên hiệp quốc tế về thương mại và phát triển (UNCTAD) đánh giá Vận tải đường biển toàn cầu năm 2020, công bố ngày 12/11/2020, thương mại hàng hải toàn cầu ước giảm 4,1% vào năm 2020 do sự gián đoạn chưa từng có do đại dịch COVID-19 gây ra.
Báo cáo cảnh báo rằng những đợt dịch mới tiếp tục phá vỡ chuỗi cung ứng và nền kinh tế có thể suy giảm mạnh hơn. Những gián đoạn trong chuỗi cung ứng, mạng lưới vận chuyển và cảng biển, dẫn đến khối lượng hàng hóa giảm mạnh và triển vọng tăng trưởng trở nên rất mong manh.
Theo báo cáo, triển vọng ngắn hạn đối với thương mại hàng hải nhìn chung khá bi quan. Việc dự đoán tác động lâu dài hơn của đại dịch cũng như thời gian và quy mô phục hồi của ngành là không chắc chắn.
Trong bối cảnh đó, Tổng thư ký UNCTAD Mukhisa Kituyi cho biết: “Ngành vận tải biển toàn cầu sẽ đi đầu trong các nỗ lực hướng tới sự phục hồi bền vững, với tư cách là nhân tố quan trọng giúp các chuỗi cung ứng quốc tế vận hành trơn tru hơn”. Ngành sẽ là một mắc xích quan trọng giúp điều chỉnh logistics toàn cầu theo hướng chuyển từ việc đạt hiệu quả trong thời gian xác định sang luôn sẵn sàng thích ứng.
UNCTAD kỳ vọng tăng trưởng thương mại hàng hải sẽ trở lại ngưỡng tích cực và tăng 4,8% vào năm 2021, với giả định sản lượng kinh tế thế giới phục hồi, nhưng cũng nhấn mạnh ngành vận tải biển cần chuẩn bị cho sự chuyển đổi mạnh mẽ để thích nghi với một môi trường kinh tế mới sau COVID-19.
Ứng phó với đại dịch COVID-19
Tại đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng COVID-19, khi khối lượng hàng hóa thu hẹp tạo ra thách thức về sự mất cân bằng cấu trúc thị trường, báo cáo lưu ý, ngành vận tải container đã phải cắt giảm công suất và giảm chi phí để duy trì lợi nhuận thay vì mở rộng thị phần. Do đó, giá cước vận tải vẫn ở mức ổn định mặc dù nhu cầu giảm. Từ quan điểm của người gửi hàng, những chiến lược này đã hạn chế nghiêm trọng không gian vận chuyển hàng hóa và do đó, tạo ra sự chậm trễ không đáng có về ngày giao hàng.
Để đối phó với những gián đoạn liên quan đến đại dịch, các công ty trong lĩnh vực hàng hải đã điều chỉnh hoạt động, tài chính, các giao thức y tế và an ninh hàng hải, đặc biệt là các phương thức và thủ tục làm việc với các đối tác trong chuỗi cung ứng.
Ngoài ra, một số chính phủ, thông qua các cơ quan quản lý biên giới, cảng vụ và hải quan của họ, đã thực hiện các cải cách để giữ thương mại lưu thông trong khi vẫn đảm bảo an toàn cho người dân.
Tiến sĩ Kituyi cho biết: “Các cơ quan quản lý biên giới, ga cảng,cửa khẩu và hải quan đóng vai trò thiết yếu trong việc giữ cho thương mại vận động, giúp chúng ta vượt qua khủng hoảng”. “Điều quan trọng là phải đánh giá các thực tiễn tốt nhất rút ra từ kinh nghiệm của họ để tăng cường tạo thuận lợi thương mại trong những năm tới”- Ông giải thích.
Toàn cầu hóa và nỗ lực giảm thiểu phát thải cacbon
Báo cáo cho biết, mặc dù COVID-19 đã nhấn mạnh sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia, nhưng cũng đã đặt ra những câu hỏi về toàn cầu hóa và tính hiệu quả của việc thuê ngoài, gia công từ các địa điểm cách xa thị trường sản xuất chính hoặc tiêu thụ chính.
Báo cáo nêu rõ: Đại dịch COVID-19 thu hút chúng ta vào chủ đề về “rút ngắn chuỗi cung ứng”, bao gồm việc cơ cấu lại mạng lưới sản xuất về mặt địa lý, giảm thiểu phụ thuộc vào một số thị trường, đổi mới các mô hình tồn kho đúng lúc và đặc biệt là đảm bảo sự tinh gọn. COVID-19 cũng tạo ra tranh luận về việc đa dạng hóa các địa điểm sản xuất và chế tạo cũng như các nhà cung cấp.
Báo cáo nhận xét rằng đại dịch đã cho thấy thế giới dường như không được chuẩn bị khi đối mặt với một cuộc khủng hoảng như vậy; từ đó nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải đầu tư vào quản lý rủi ro và chuẩn bị ứng phó khẩn cấp trong vận tải nói riêng và logistics nói chung.
Giám đốc công nghệ và logistics của UNCTAD, Shamika N. Sirimanne cũng cho biết các chính sách phục hồi sau COVID-19 cần hỗ trợ tiến bộ hơn nữa trong sản xuất và logistics, hướng tới các giải pháp xanh và bền vững. “Những nỗ lực hiện tại nhằm giải quyết lượng khí thải carbon từ vận chuyển và quá trình chuyển đổi năng lượng đang diễn ra theo hướng thay thế các nhiên liệu hóa thạch”.
Khai thác chuyển đổi kỹ thuật số
Đại dịch COVID-19 cũng thúc đẩy quá trình số hóa và loại bỏ thủ tục giấy tờ trong ngành vận tải biển, bao gồm cả thủ tục tại các cảng biển, củng cố nhu cầu về các tiêu chuẩn và khả năng tương tác về chứng từ, tài liệu điện tử.
Nhiều biện pháp tạo thuận lợi thương mại được thực hiện trong thời kỳ đại dịch đòi hỏi phải đầu tư thêm vào số hóa và tự động hóa. Chấp nhận bản sao kỹ thuật số thay vì bản gốc giấy, xử lý giao dịch trước khi hàng đến, thanh toán điện tử và tự động hóa hải quan đều giúp tăng tốc thương mại quốc tế.
Mặt khác, báo cáo cũng nhấn mạnh rằng số hóa đi kèm với rủi ro an ninh mạng cũng có thể làm tê liệt chuỗi cung ứng và dịch vụ trong thương mại hàng hải toàn cầu nếu các bên liên quan không có những kịch bản ứng phó phù hợp với một cuộc khủng hoảng về số hóa do bị tấn công bởi tin tặc.
Báo cáo cũng khuyến nghị các Chính phủ và những cơ quan liên quan giải quyết tốt hơn vấn đề an sinh cho các thủy thủ đoàn, phi hành đoàn, khi thực tế đã có hơn 300.000 thuyền viên bị mắc kẹt trên biển trong nhiều tháng sau khi kết thúc hợp đồng. Điều này phản ánh mô hình hoạt động không bền vững đối với cả sự an toàn và phúc lợi của các thuyền viên cũng như sự an toàn của tàu.
UNCTAD nhắc lại lời kêu gọi của mình đối với các cơ quan chức năng để chỉ định thuyền viên là công nhân chính được miễn trừ khỏi các hạn chế không cần thiết và được đảm bảo bằng các giao thức y tế riêng, vừa đảm bảo an toàn cho họ và cộng đồng, vừa không khiến họ trở thành đối tượng bị bỏ lại.
Bên cạnh việc tập trung mạnh mẽ vào tác động của đại dịch COVID-19 trong năm 2020, báo cáo cung cấp thông tin chi tiết và chuyên sâu về thương mại hàng hải toàn cầu trong năm 2019.
COVID-19 đã ảnh hưởng đến thương mại thế giới sau một năm 2019 vốn đã có nhiều khó khăn, trong đó thương mại hàng hải toàn cầu mất thêm động lực do căng thẳng thương mại tiếp tục bùng phát, bao gồm xung đột thương mại Mỹ-Trung, những bất ổn xung quanh Brexit, khiếu nại của một số quốc gia chống lại thuế quan của Ấn Độ, tranh chấp thương mại Nhật Bản – Hàn Quốc và các diễn biến của chủ nghĩa bảo hộ. Báo cáo ước tính rằng thuế quan làm giảm khối lượng thương mại hàng hải 0,5% vào năm 2019.
Các số liệu và sự kiện đáng chú ý khác về thương mại hàng hải toàn cầu trong năm 2019 bao gồm:
• Thương mại quặng sắt giảm lần đầu tiên sau 20 năm, giảm 1,5%, do những sự cố như vỡ đập Vale ở Brazil và cơn bão Veronica ở Australia.
• Brazil đã vượt Mỹ trở thành nhà xuất khẩu ngũ cốc bằng đường biển lớn nhất thế giới.
• Tính đến tháng 3 năm 2020, ước tính khoảng 20% thương mại toàn cầu trong lĩnh vực sản xuất các sản phẩm trung gian có nguồn gốc từ Trung Quốc, tăng so với 4% vào năm 2002.
• Việc triển khai các tàu container lớn hơn thường làm tăng tổng chi phí vận tải trong chuỗi logistics. Công suất của tàu container lớn nhất đã tăng 10,9%, nhưng chủ yếu là các hãng vận tải được hưởng lợi từ lợi thế quy mô do các tàu lớn hơn mang lại, trong khi lợi ích của các cảng và các nhà cung cấp vận tải nội địa không rõ ràng.
• Các cảng thể hiện sự quan tâm nhiều hơn đến việc tăng cường kết nối với nội địa để tiếp cận gần hơn với các chủ hàng và “neo” khối lượng hàng hóa phù hợp với việc thúc đẩy các giải pháp đổi mới cảng biển trong những năm gần đây.
• Trung Quốc, Hy Lạp và Nhật Bản vẫn là ba quốc gia hàng đầu thế giới về khả năng chuyên chở hàng hóa, chiếm 40,3% trọng tải của thế giới và 30% giá trị của đội tàu toàn cầu.
• Liberia, Marshall Islands và Panama là 3 nước có số lượng tàu đăng ký quốc tịch (cờ tàu) lớn nhất. Tính đến ngày 1 tháng 1 năm 2020, đội tàu mang cờ của 3 nước này chiếm 42% khả năng chuyên chở và 33,6% giá trị của đội tàu toàn thế giới.
• Đội tàu mang cờ của Iran, Đài Loan (Trung Quốc) và Thái Lan ghi nhận mức tăng cao nhất về trọng tải.
UNCTAD đã cập nhật hồ sơ hàng hải thế giới với dữ liệu năm 2019, cung cấp cái nhìn cơ bản về tình hình vận tải biển và thương mại quốc tế của mỗi nước, tạo điều kiện thuận lợi cho việc so sánh giữa các quốc gia.
Mọi thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ:
VINALINES LOGISTICS VIETNAM .,JSC
Add: Ocean Park Bld. 01 No. Dao Duy Anh, Ha Noi, Viet Nam
Tel: + 84 3577 2047/ 48 Fax: +84 3577 2046
Website: www.vinalineslogistics.com.vn